ប្រធានអត្ថាធិប្បាយពិភាក្សា

១.និយមន័យ

     តែងសេចក្ដីបែបពិភាក្សាគឺជាប្រភេទអត្ថាធិប្បាយមួយបែបដែលតម្រូវឱ្យអ្នកតែងលើកយកមតិរបស់ប្រធានមកពិចារណា​ វែកញែក​ រកខុសត្រូវ ល្អអាក្រក់ សមស្របឬមិនសមស្របហើយយកមកធ្វើការថ្លឹងថ្លែងដើម្បីរកលទ្ធផលសមរម្យមួយ។

     ជាទូទៅប្រធានបែបពិភាក្សាតែងមានមតិប្រឆាំងគ្នា ដែលឋិតនៅលើទ្រឹស្ដីបដិសំយោគរួមាន:

-         មតិទី១ជាមតិស្រប

-         មតិទី២ជាមតិផ្ទុយ

-         មតិសំយោគឬមតិពិភាក្សា។

២.លក្ខណៈសំគាល់

     ប្រធានតែងសេចក្ដីបែបពិភាក្សាមាមនលក្ខណៈសំគាល់២យ៉ាងគឺ៖

     ១.ពាក្យចោទសួរ

-         តើអ្នកយល់យ៉ាងណា ?

-         តើមតិនេះត្រឹមត្រូវដែលឬទេ ?

-         តើអ្នកមានយោបល់យ៉ាងណា ?

-         តើអ្នកយល់ដូចម្ដេច ?

-         តើមតិនេះត្រូវឬខុស ?

-         តើមតិទាំងពីរមួយណាតរឹមត្រូវជាង ?

២.ពាក្យបង្គាប់

-         ចូរមកស្រាយ។

-         ចូរពិភាក្សា។

-         ចូរវិនិច្ឆ័យ។

-         ចូរវែកញែករកខុសត្រូវ។

-         ចូរបង្ហាញ។

៣.ប្រភេទប្រធានពិភាក្សា

     តែងសេចក្ដីបែបពិភាក្សាត្រូវបែងចែក២ប្រភេទធំៗគឺ

     ១.ប្រធានពិភាក្សាមិនពេញលេញ

      គេអាចស្គាល់ប្រធានប្រភេទនេះបានដោយសារ

+       ប្រធានមានមតិតែមួយហើយមតិនោះត្រូវខ្លះខុសខ្លះ។

ឧ.មតិមួយបានពោលថាការសិក្សា’អក្សរសិល្ប៍គឺសម្រាប់តែការកំសាន្តប៉ុណ្ណោះ”។

      តើមតិនេះត្រឹមត្រូវដែលឬទេ ? ចូរពិភាក្សា។

+       ប្រធានមានមតិតែមួយតែមតិនោះមានអត្ថន័យខុសទាំងស្រុង។

ឧ.អ្នកខ្លះយល់ថា’ការប្ដូរឈ្មោះភូមិក្រាំងលាវទៅជាភូមិតិរច្ឆានគឺជាការត្រឹមត្រូវណាស់”។

      តើមតិនេះត្រឹមត្រូវដែលឬទេ ?​ ចូរវិនិច្ឆ័យ។

      ២.ប្រធានពិភាក្សាពេញលេញ

      ​​  ប្រធានប្រភេទនេះមានមតិពីរជានិច្ចហើយមតិនីមួយៗសុទ្ធតែមានន័យសមស្របរៀងៗខ្លួន។

ឧ.មតិមួយបានយល់ថា’សុភមង្គលស្ថិតនៅលើទ្រព្យសម្បត្តិ”។តែមតិមួយទៀតបានយល់ថា’សុភមង្គលស្ថិតនៅលើចិត្ត”។

      តើអ្នកមានយោបល់បែបណា ?​ ចូរបកស្រាយ។

គម្រេងអត្ថាធិប្បាយបែបពិភាក្សា

I.   សេចក្ដីផ្ដើម

+       លំនាំបញ្ហា ការបង្ហាញគំនិតទូទៅឱ្យទាក់ទងនិងប្រធាន។

+       ចំណូលបញ្ហា ការលើកយកគោលគំនិតរបស់ប្រធានមកបង្ហាញ។

+       ចំណោទបញ្ហា ការចោទទៅលើបញ្ហាប្រធានតែមានលក្ខណៈខុសគ្នាពីប្រធានបែបពន្យ-ល់។

*       បើប្រធានមានមតិតែមួយយើងត្រូវចោទសួរថាៈ

-       តើមតិខាងលើត្រឹមត្រូវឬទេ?

-       តើមតិខាងលើសមស្របឬទេ?

-       តើមតិនេះត្រូវឬខុស?

*       បើប្រធានមានមតិពីរផ្សេងគ្នាយើងត្រូវចោទសួរថាៈ

-       តើមតិទាំងពីរខាងលើមួយណាត្រឹមត្រូវជាង?

-       តើមតិទាំងពីរខាងលើមួយណាខុសមួយណាត្រូវ?

-       តើមតិទាំងពីរនេះសមស្រប់ដែលឬទេ?

II. តួសេចក្ដី

+       ឃ្លាភ្ជាប់សេចក្ដី

+       ពន្យល់ពាក្យគន្លឹះ

+       ពន្យល់ន័យប្រធាន

+       បកស្រាយប្រធាន

*       មតិស្រប

-       ពន្យល់បកស្រាយបង្ហាញគំនិតគាំទ្រចំពោះមតិរបស់ប្រធានព្រមទាំងលើកឧទាហណ៍ឬភស្តតាងផ្សេងៗមកបញ្ជាក់ឱ្យបានច្បាស់លាស់។

-       សរុបមតិស្របដោយអះអាងការពារទៅតាមអ្វីដែលយើងបកស្រាយរួច។

*       មតិផ្ទុយ

-       លើកទស្សនៈមកពន្យល់ឱ្យលំអៀងឬផ្ទុយពីមតិស្របហើយក៏ត្រូវមានអំណាស់អំណាងនិងឧទាហណ៍មកបញ្ជាក់ផងដែរ។

-       សរុនមតិផ្ទុយពោលគឺគាំទ្រអ្វីដែលបានបកស្រាយរួច។

*       មតិពិភាក្សា គឺជាការវិនិច្ឆ័យរវាងមតិស្របនិងមតិផ្ទុយដើម្បីរកមើលមតិណាមួយដែលត្រឹមត្រូវ(ចំពោះប្រធានពិភាក្សាមិនពេញលេញ)។ចំពោះប្រធានពិភាក្សាពេញលេញយើងត្រូវគាំទ្រមតិទាំងពីរ)។

*       មតិសំយោគ ជាទំនាក់ទំនងបូកបញ្ជូលគ្នារវាងមតិស្របនិងមតិផ្ទុយដែលនៅមានចំណុចខ្វះខាត។ជួលកាលមតិសំយោគគឺជាគំនិតមួយផ្សេងទៀតដែលគេបង្កើតថ្មីដើម្បីបន្ថែមលើមតិស្របនិងមតិផ្ទុយព្រោះមតិទាំងពីរមិនទាន់ត្រឹមត្រូវគ្រាប់ជ្រុងជ្រោយ។

    III. សេចក្ដីបញ្ចប់

-       សន្និដ្ឋាន ជាការវាយតម្លៃចុងក្រោយទៅលើមតិប្រធានថាត្រឹមត្រូវឬមិនត្រឹមត្រូវ។

-       ទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួន ជាសំណូមពរឬមតិចុងក្រោយរបស់អ្នកអត្ថាធិប្បាយក្នុងការផ្ដល់យោលបល់ឬគំនិតណាមួយទៅលើមតិប្រធាន។